Category Archives: Onderwijs

Ten slotte

Twintig jaar was ik voorzitter van het toezichthoudend bestuur van de Onderwijsstichting St. Michaël. In die hoedanigheid hield ik jaarlijks, meestal aan het eind van het schooljaar, een verhaaltje voor de Algemene PersoneelsVergadering waarin ik probeerde de ontwikkelingen zoals ik ze zag in onderwijsland in een breder perspectief te zetten. En het onderwijs heeft mij daarna niet losgelaten. Alles wat ik er over schreef, is verzameld op: https://chrisvankoppen.nl/category/onderwijs/

Elf jaar werkte ik, in Brabant, voor de culturele sector. Sindsdien schrijf ik over cultuurbeleid, in werkplannen, jaarverslagen, opiniestukken, blogs enz. In een poging ook hier te zoeken naar de maatschappelijke en culturele context waartoe dat beleid zich moet verhouden. Bij elkaar vindt u het op: https://chrisvankoppen.nl/category/kunst-cultuur/

Over onderwijs: een samenvatting van het voorafgaande

Ik sta hier op een ongebruikelijk moment. U bent gewend mij aan het eind, niet aan het begin van het schooljaar te zien. Maar toen u hier 12 juli uw laatste Algemene Personeels Vergadering had was ik in Zuid-Duitsland. Daar trouwde mijn jongste zoon. U zult er begrip voor hebben dat ik daar voorrang aan gaf.

Dus vroeg de schoolleiding mij om vandaag langs te komen. Op een bijzondere dag. Want voor het eerst heeft u concreet te maken met een nieuwe schoolleiding, zit in de rectorskamer een nieuwe rector. Ik kom daar zo dadelijk nog even op terug. Continue reading Over onderwijs: een samenvatting van het voorafgaande

Kunst en cultuur in een verdeelde samenleving



Op 1 juni 2018 fuseerden Kunstbalie en brabants kenniscentrum kunst en cultuur tot de nieuwe organisatie Kunstloc Brabant. Ik ervaar dit als een mooie en logische stap, want de kennis en netwerken van Kunstbalie (amateurkunst, cultuureducatie en community art) en bkkc (professionele kunst) sluiten perfect op elkaar aan. De fusie biedt een uitgelezen kans ze met elkaar te verbinden. Om, het uiteindelijke doel, de dienstverlening aan de culturele sector, de provincie en gemeenten efficiënter, vollediger en flexibeler te maken.
In de loop van het fusieproces is met enige regelmaat aan mij gevraagd: wat drijft je? Ik heb in de loop van de jaren verschillende pogingen gedaan daarover iets samenhangends op papier te zetten. Zo’n vijftien jaar geleden deed ik het voor de uitgeverij waar ik toen werkte, toen er een uitgeefplan voor een ‘mens & maatschappij’-fonds moest komen. Een oud-collega uit die tijd, aan wie ik eerder dit jaar het versie van wat hier volgt liet lezen, herkende er dingen uit en herinnerde mij eraan. Op de havo/vwo-school waar ik al veel te lang toezichthouder ben, houd ik jaarlijks, aan het eind van het schooljaar, een toespraakje waarin ik poog de ontwikkelingen zoals ik ze zie in onderwijsland in een breder perspectief te zetten. Sinds ik in 2010 directeur werd bij bkkc doe ik jaarlijks hetzelfde voor het kunst- en cultuurbeleid. Ik vond en vind het een van de leukste dingen in mijn werk. Als ik dan teruglees wat ik in de loop van de jaren schreef, zie ik geleidelijk een steeds ‘ronder’ verhaal ontstaan. Continue reading Kunst en cultuur in een verdeelde samenleving

‘Events’



Het was een bestuurlijk roerig jaar, drukker dan ik in lange tijd heb meegemaakt.
Roerig vanwege leuke zaken. Aan het begin van het schooljaar vierden we het 25-jarig rectoraat van uw rector, Elly van Eerden. Aan het begin van het kalenderjaar ontvingen we de onderwijsinspectie en kregen we van een als streng bekend staande inspecteur het informele predicaat ‘briljant’.
Roerig vanwege verdrietige zaken. Ik denk dan in de eerste plaats aan het overlijden van Guus Landheer, jarenlang penningmeester van ons bestuur en voor u vooral zichtbaar als de chef die verantwoordelijk was voor ons jaarlijkse kerstdiner. Maar ik weet dat het ook voor verschillende van u een moeilijk jaar is geweest.
Roerig vanwege onvermijdelijke zaken. De aankondiging door Elly van Eerden van haar vertrek hoort daarbij.
Roerig ook en misschien wel vooral vanwege ‘events’. Over die ‘events’ wil ik het vandaag met u hebben, over OVO en over AZ, en, uiteraard, over het Maastrichtse diploma-debacle. Continue reading ‘Events’

Over onderwijs



De afgelopen jaren begon ik mijn verhaaltje telkens met nog even terug te halen hoe succesvol het achterliggende jaar was geweest. Ook dit jaar waren er successen. Wij zijn gestart met ons Technasium. En hoewel het nog te vroeg is om heel stellige uitspraken te doen, denk ik dat er weinigen zijn die vinden dat we daarmee een verkeerde keus hebben gemaakt. We hadden, opnieuw, een record aantal aanmeldingen. Met als gevolg dat we voor het tweede achtereenvolgende jaar, voor het derde jaar in ons bestaan hebben moeten loten. Met de gemeente zijn de Zaanse scholen voor voortgezet onderwijs inmiddels in gesprek over de capaciteitsproblemen. Ik verwacht dat in de loop van het komend jaar knopen door zullen worden gehakt over uitbreiding van ons schoolgebouw om in ieder geval ons Technasium optimaal te kunnen huisvesten. En, vooruit, ook een succes, oud-leerling Ramon Sinkeldam werd Nederlands kampioen bij het wielrennen op de weg. Continue reading Over onderwijs

Onzekerheid, ongelijkheid en onderwijs



‘Misschien wel het meest succesvolle jaar in ons bestaan’, zo keek ik vorig jaar terug op het toen achter ons liggende schooljaar. Ik kan het dit jaar herhalen. De grootste school voor havo en vwo in de Zaanstreek – we hebben, voor de tweede keer in ons bestaan, moeten loten. Financieel gezond – en mede daarom in staat voortdurend vernieuwingen te realiseren, met, het komend jaar, de introductie van het technasium. Eindexamenuitslagen die klinken als een klok, met een 96% score op havo én vwo – weinigen hadden het aan de vooravond van de examenperiode durven voorspellen. Excellente havo, opnieuw, en nu ook excellent vwo. De enige school in de wijde omtrek waar volgens de cijfers van het ministerie geen docenten voor de klas staan die daar niet horen.

We zijn, ik herhaal wat ik vorig jaar zei, een succesvolle school. Dat succes is geen toeval. Scholen als ons SMC, eenpitters, scholen waarbij één bestuur verantwoordelijk is voor één school op één locatie, kenmerken zich door een platte organisatie, korte lijnen, sterke betrokkenheid, snelle besluitvorming en grote wendbaarheid. En vooral: aandacht voor waar het op school om hoort te gaan, de leerling en het onderwijs dat hij krijgt.
Ik wil in dat verband even stil staan, nog één keer, bij het vertrek van Henk Hofer. Toen we, nu meer dan vijfentwintig jaar geleden, besloten zelfstandig verder te gaan, realiseerden we ons heel goed dat het een beslissing was die alleen toekomst had wanneer we ons zouden weten te onderscheiden. Henk heeft een heel belangrijke rol gespeeld bij het ontwikkelen van de eigen en eigenzinnige visie die dat onderscheid heeft gebracht. En in de vele jaren daarna bij het bewaken daarvan. In de vergaderingen van personeelscommissie en bestuur was Henk altijd degene die vroeg om aandacht voor de individuele leerling, voor de individuele docent, die vroeg om kansen, ook voor de minder excellente leerling. Het is een erfenis waarmee we zorgvuldig om moeten gaan. Hij is bepalend voor het bestaansrecht van onze school. Hij maakt onze school tot een aantrekkelijke school voor personeel én leerlingen.
Het succes van de afgelopen jaren bergt het risico in zich dat we het succes vanzelfsprekend gaan vinden. Dat is het niet. Ook voor ons heeft de toekomst uitdagingen in petto.

Want we leven in een onrustige wereld. Het reactionaire bewind in Moskou is met zijn steun aan irredentistische bewegingen onder Russischtalige minderheden een bron van spanning aan de Europese oostgrens. De conflicten in Libië, in een groot aantal zuidelijker gelegen Afrikaanse landen, in Irak en Syrië duren voort en laten zich ook in ons deel van de wereld voelen. We huiveren nog bij de aanslag gisteren in Nice. Eerder waren Parijs, Brussel en Istanboel het toneel van bloedige terreuraanslagen. De stromen vluchtelingen, niet alleen afkomstig uit het Midden-Oosten maar ook uit Afrika, doen denken aan de volksverhuizingen van het eind van de Tweede Wereldoorlog. En wie zich realiseert hoe zeer de politieke instabiliteit op zoveel plekken in de wereld samenhangt met de steeds merkbaarder klimaatverstoring weet: ‘You ain’t seen nothin’ yet.’

Die mondiale onrust treft hier in Europa een verdeelde samenleving. Continue reading Onzekerheid, ongelijkheid en onderwijs

Annus mirabilis



‘St. Michael College zal wegzinken in de polder.’ Dat was de kop in een van de Zaanse kranten nadat de medezeggenschapsraad van onze school ‘neen’ had gezegd tegen het voorstel te fuseren tot een brede scholengemeenschap. Het is een van de belangrijkste momenten in de geschiedenis van onze school, nu bijna 25 jaar geleden. Het was toen, ook intern, een omstreden besluit en over de motieven die de medezeggenschapsraad had valt het nodige te zeggen. Maar het is een besluit geweest dat ons geen windeieren heeft gelegd. Kijk eens waar we nu staan, bij de afsluiting van wat misschien wel het meest succesvolle jaar is geweest in ons bestaan. De grootste school voor havo en vwo in de Zaanstreek, en dat al lange tijd, volgend jaar met meer dan 1300 leerlingen groter dan ooit. Financieel gezond. Met daarmee zekerheid ten aanzien van uw werkgelegenheid voor de overzienbare toekomst. Eindexamenuitslagen die klinken als een klok, met op de top van de rots een 73-jarige wiskundeleraar die met zijn leerlingen een gemiddelde van een ruime 9 scoort en daarmee zelf een percentielscore van 100% haalt. Excellente havo, met een reële kans dat we dat excellentiepredikaat kunnen vasthouden, wellicht ook weten te verwerven voor het vwo – waarvan we even dachten dat het zelfs beter zou gaan presteren dan onze havo. En in de marge: in september een prijs voor Positive Eating = Positive Living, het meest innovatieve internationaliseringsproject voor de onderbouw, in december een tweede prijs (waarvan we allemaal weten dat het een eerste had moeten zijn) bij de RaboPitch voor het plan van de leerlingen van V6 voor een biomassavergasser, successen voor individuele leerlingen bij de diverse Olympiades, niet alleen bij biologie maar, warempel, ook bij Duits, Myrthe Zwart die werd gekozen tot voorzitter voor het Model European Parliament Noord-Holland voor volgend jaar en Loran Hempenius (dezelfde die zo succesvol was bij de Olympiade Duits) die op de centen gaat passen bij het LAKS.

We zijn een succesvolle school. Wat ons succesvol maakt? Continue reading Annus mirabilis

Oklahoma



Ik was de week voor Pasen in Oklahoma. Ik maakte deel uit van een vrij grote Brabantse delegatie die daar was in het kader van de ‘reverse mission’ en het Creativity World Forum, georganiseerd door Creativity Oklahoma, met Noord-Brabant een van de momenteel dertien leden van het wereldomspannende Districts of Creativity Network. Continue reading Oklahoma

Onderwijs tussen kwaliteitsverhoging en ontcollectivisering



Om te beginnen: ik ben blij dat we elkaar hier vandaag allemaal weer terug zien. Geraakt door wat er een maand geleden alweer gebeurde in Oekraïne zijn ook mensen uit onze omgeving – mijn eigen dochter is een collega kwijt – en uit onze schoolgemeenschap – een leerling uit de tweede klas verloor een oom, een tante, een neefje en drie nichtjes, woonachtig in het Brabantse Neerkant. Maar er zijn – we zijn ons daar maar al te zeer van bewust – plekken waar het verdriet van de wereld de afgelopen maanden dichterbij is gekomen en vandaag of volgende week het schooljaar op een andere manier begonnen wordt. Continue reading Onderwijs tussen kwaliteitsverhoging en ontcollectivisering

Een nieuwe toekomst



Ik begin met u te feliciteren.
Vorig jaar zei ik al: de zorgen die de inspectie zich maakte over de resultaten van onze vwo-afdeling kwamen een beetje als mosterd na de maaltijd. Ons slagingspercentage lag toen al ruim boven het landelijk gemiddelde. Vooral dank zij goede resultaten bij het centraal examen was de afstand tussen centraal examen en schoolexamen al binnen aanvaardbare grenzen gekomen. Heel veel last hebben we dit jaar van de inspectie dan ook niet gehad. Continue reading Een nieuwe toekomst