Ten slotte

Twintig jaar was ik voorzitter van het toezichthoudend bestuur van de Onderwijsstichting St. Michaël. In die hoedanigheid hield ik jaarlijks, meestal aan het eind van het schooljaar, een verhaaltje voor de Algemene PersoneelsVergadering waarin ik probeerde de ontwikkelingen zoals ik ze zag in onderwijsland in een breder perspectief te zetten. En het onderwijs heeft mij daarna niet losgelaten. Alles wat ik er over schreef, is verzameld op: https://chrisvankoppen.nl/category/onderwijs/

Elf jaar werkte ik, in Brabant, voor de culturele sector. Sindsdien schrijf ik over cultuurbeleid, in werkplannen, jaarverslagen, opiniestukken, blogs enz. In een poging ook hier te zoeken naar de maatschappelijke en culturele context waartoe dat beleid zich moet verhouden. Bij elkaar vindt u het op: https://chrisvankoppen.nl/category/kunst-cultuur/

Impulsgelden/2

Impulsgelden/2

Gedeputeerde Staten heeft besloten het impulsgeldenprogramma volgend jaar voort te zetten, maar het beschikbare budget te halveren. Het is een besluit dat voor de sector, zwaar getroffen door de coronacrisis, als een koude douche komt. Het is een besluit dat vooral vragen oproept over de ambities van de provincie op de middellange termijn.

Donderdag 7 mei werd in het Provinciehuis in Den Bosch het nieuwe bestuursakkoord gepresenteerd. ‘Samen, slagvaardig en slim: Ons Brabant.’ Resultaat van onderhandelingen tussen VVD, Forum voor Democratie, CDA en Lokaal Brabant. Cultuur werd in het bestuursakkoord onderdeel van een portefeuille ‘Vrije tijd’. Wil van Pinxteren is als gedeputeerde verantwoordelijk voor die portefeuille. Hij heeft in het bestuursakkoord de opdracht gekregen de provinciale cultuurportefeuille af te bouwen naar ‘het nieuwe normaal’.

Continue reading Impulsgelden/2

Cultuur: een Brabantse kernwaarde

Donderdag 7 mei werd in het Provinciehuis in Den Bosch het nieuwe bestuursakkoord gepresenteerd. ‘Samen, slagvaardig en slim: Ons Brabant.’ Resultaat van onderhandelingen tussen VVD, Forum voor Democratie, CDA en Lokaal Brabant. Cultuur werd in het bestuursakkoord onderdeel van een portefeuille ‘Vrije tijd’. Wil van Pinxteren is als gedeputeerde verantwoordelijk voor die portefeuille. Hij heeft in het bestuursakkoord de opdracht gekregen de provinciale cultuurportefeuille af te bouwen naar ‘het nieuwe normaal’.

Continue reading Cultuur: een Brabantse kernwaarde

Oogsttijd

Het komend jaar staat in het teken van de uitwerking van de afspraken in het coalitieakkoord en de voorbereidingen voor de nieuwe cultuurplanperiode. Landelijk wordt de kaart voor het cultureel bestel opnieuw gelegd. In de aanloop daar naartoe heeft de wijze waarop de afgelopen jaren het cultuurbeleid in Brabant invulling heeft gekregen een belangrijke, zo niet sturende rol gespeeld. Dat beleid heeft geleid tot een cultuuraanbod dat in, maar ook buiten Brabant meer werd gezien en gewaardeerd. Het heeft Brabant zichtbaarder gemaakt op de culturele kaart van Nederland. Alles wijst erop dat het zich zal gaan vertalen in een veel grotere bijdrage van het Rijk aan de Brabantse culturele infrastructuur. Met dank aan de regisserende rol die de provincie de afgelopen jaren heeft gespeeld. Met dank ook aan de samenwerking tussen de provincie en de vijf grote steden in de aanloop naar nieuw landelijk cultuurbeleid.

Continue reading Oogsttijd

Over onderwijs: een samenvatting van het voorafgaande

Ik sta hier op een ongebruikelijk moment. U bent gewend mij aan het eind, niet aan het begin van het schooljaar te zien. Maar toen u hier 12 juli uw laatste Algemene Personeels Vergadering had was ik in Zuid-Duitsland. Daar trouwde mijn jongste zoon. U zult er begrip voor hebben dat ik daar voorrang aan gaf.

Dus vroeg de schoolleiding mij om vandaag langs te komen. Op een bijzondere dag. Want voor het eerst heeft u concreet te maken met een nieuwe schoolleiding, zit in de rectorskamer een nieuwe rector. Ik kom daar zo dadelijk nog even op terug. Continue reading Over onderwijs: een samenvatting van het voorafgaande

Kunst en cultuur in een verdeelde samenleving



Op 1 juni 2018 fuseerden Kunstbalie en brabants kenniscentrum kunst en cultuur tot de nieuwe organisatie Kunstloc Brabant. Ik ervaar dit als een mooie en logische stap, want de kennis en netwerken van Kunstbalie (amateurkunst, cultuureducatie en community art) en bkkc (professionele kunst) sluiten perfect op elkaar aan. De fusie biedt een uitgelezen kans ze met elkaar te verbinden. Om, het uiteindelijke doel, de dienstverlening aan de culturele sector, de provincie en gemeenten efficiënter, vollediger en flexibeler te maken.
In de loop van het fusieproces is met enige regelmaat aan mij gevraagd: wat drijft je? Ik heb in de loop van de jaren verschillende pogingen gedaan daarover iets samenhangends op papier te zetten. Zo’n vijftien jaar geleden deed ik het voor de uitgeverij waar ik toen werkte, toen er een uitgeefplan voor een ‘mens & maatschappij’-fonds moest komen. Een oud-collega uit die tijd, aan wie ik eerder dit jaar het versie van wat hier volgt liet lezen, herkende er dingen uit en herinnerde mij eraan. Op de havo/vwo-school waar ik al veel te lang toezichthouder ben, houd ik jaarlijks, aan het eind van het schooljaar, een toespraakje waarin ik poog de ontwikkelingen zoals ik ze zie in onderwijsland in een breder perspectief te zetten. Sinds ik in 2010 directeur werd bij bkkc doe ik jaarlijks hetzelfde voor het kunst- en cultuurbeleid. Ik vond en vind het een van de leukste dingen in mijn werk. Als ik dan teruglees wat ik in de loop van de jaren schreef, zie ik geleidelijk een steeds ‘ronder’ verhaal ontstaan. Continue reading Kunst en cultuur in een verdeelde samenleving

‘Events’



Het was een bestuurlijk roerig jaar, drukker dan ik in lange tijd heb meegemaakt.
Roerig vanwege leuke zaken. Aan het begin van het schooljaar vierden we het 25-jarig rectoraat van uw rector, Elly van Eerden. Aan het begin van het kalenderjaar ontvingen we de onderwijsinspectie en kregen we van een als streng bekend staande inspecteur het informele predicaat ‘briljant’.
Roerig vanwege verdrietige zaken. Ik denk dan in de eerste plaats aan het overlijden van Guus Landheer, jarenlang penningmeester van ons bestuur en voor u vooral zichtbaar als de chef die verantwoordelijk was voor ons jaarlijkse kerstdiner. Maar ik weet dat het ook voor verschillende van u een moeilijk jaar is geweest.
Roerig vanwege onvermijdelijke zaken. De aankondiging door Elly van Eerden van haar vertrek hoort daarbij.
Roerig ook en misschien wel vooral vanwege ‘events’. Over die ‘events’ wil ik het vandaag met u hebben, over OVO en over AZ, en, uiteraard, over het Maastrichtse diploma-debacle. Continue reading ‘Events’

Over onderwijs



De afgelopen jaren begon ik mijn verhaaltje telkens met nog even terug te halen hoe succesvol het achterliggende jaar was geweest. Ook dit jaar waren er successen. Wij zijn gestart met ons Technasium. En hoewel het nog te vroeg is om heel stellige uitspraken te doen, denk ik dat er weinigen zijn die vinden dat we daarmee een verkeerde keus hebben gemaakt. We hadden, opnieuw, een record aantal aanmeldingen. Met als gevolg dat we voor het tweede achtereenvolgende jaar, voor het derde jaar in ons bestaan hebben moeten loten. Met de gemeente zijn de Zaanse scholen voor voortgezet onderwijs inmiddels in gesprek over de capaciteitsproblemen. Ik verwacht dat in de loop van het komend jaar knopen door zullen worden gehakt over uitbreiding van ons schoolgebouw om in ieder geval ons Technasium optimaal te kunnen huisvesten. En, vooruit, ook een succes, oud-leerling Ramon Sinkeldam werd Nederlands kampioen bij het wielrennen op de weg. Continue reading Over onderwijs

De kracht van verbindende kunst en cultuur



In zijn installatie Guilty Landscapes, waarvan in 2016 vier episodes waren te zien, op festivals in Utrecht, Berlijn, Den Bosch en Eindhoven, thematiseert theatermaker en beeldend kunstenaar Dries Verhoeven onze verhouding tot wat hij ‘de protagonisten van het Acht Uur Journaal’ noemt. Door de continue beschikbaarheid van nieuws op onze laptops, televisies en smartphones zijn we voortdurend getuige van complexe situaties aan de andere kant van de wereld. Dagelijks kunnen we ons ongemakkelijk voelen bij de confrontatie met vermeende armoede en wanhoop. Verhoeven laat zien dat de nieuwscamera niet neutraal is, dat de gefilmden gewild of ongewild worden geframed als slachtoffer, dat de sociaal overbewuste nieuwskijker voordat hij er erg in heeft wordt meegesleurd in een kolk van schuld en schaamte. ‘Je schuldgevoel krijgt een optater door een onverwachte nabijheid’, schreef Annette Embrechts naar aanleiding van de eerste aflevering van Guilty Landscapes in de Volkskrant.(1) Dries Verhoeven confronteert ons met een onrustige wereld. En met wat die onrust met ons doet. Continue reading De kracht van verbindende kunst en cultuur

Onzekerheid, ongelijkheid en onderwijs



‘Misschien wel het meest succesvolle jaar in ons bestaan’, zo keek ik vorig jaar terug op het toen achter ons liggende schooljaar. Ik kan het dit jaar herhalen. De grootste school voor havo en vwo in de Zaanstreek – we hebben, voor de tweede keer in ons bestaan, moeten loten. Financieel gezond – en mede daarom in staat voortdurend vernieuwingen te realiseren, met, het komend jaar, de introductie van het technasium. Eindexamenuitslagen die klinken als een klok, met een 96% score op havo én vwo – weinigen hadden het aan de vooravond van de examenperiode durven voorspellen. Excellente havo, opnieuw, en nu ook excellent vwo. De enige school in de wijde omtrek waar volgens de cijfers van het ministerie geen docenten voor de klas staan die daar niet horen.

We zijn, ik herhaal wat ik vorig jaar zei, een succesvolle school. Dat succes is geen toeval. Scholen als ons SMC, eenpitters, scholen waarbij één bestuur verantwoordelijk is voor één school op één locatie, kenmerken zich door een platte organisatie, korte lijnen, sterke betrokkenheid, snelle besluitvorming en grote wendbaarheid. En vooral: aandacht voor waar het op school om hoort te gaan, de leerling en het onderwijs dat hij krijgt.
Ik wil in dat verband even stil staan, nog één keer, bij het vertrek van Henk Hofer. Toen we, nu meer dan vijfentwintig jaar geleden, besloten zelfstandig verder te gaan, realiseerden we ons heel goed dat het een beslissing was die alleen toekomst had wanneer we ons zouden weten te onderscheiden. Henk heeft een heel belangrijke rol gespeeld bij het ontwikkelen van de eigen en eigenzinnige visie die dat onderscheid heeft gebracht. En in de vele jaren daarna bij het bewaken daarvan. In de vergaderingen van personeelscommissie en bestuur was Henk altijd degene die vroeg om aandacht voor de individuele leerling, voor de individuele docent, die vroeg om kansen, ook voor de minder excellente leerling. Het is een erfenis waarmee we zorgvuldig om moeten gaan. Hij is bepalend voor het bestaansrecht van onze school. Hij maakt onze school tot een aantrekkelijke school voor personeel én leerlingen.
Het succes van de afgelopen jaren bergt het risico in zich dat we het succes vanzelfsprekend gaan vinden. Dat is het niet. Ook voor ons heeft de toekomst uitdagingen in petto.

Want we leven in een onrustige wereld. Het reactionaire bewind in Moskou is met zijn steun aan irredentistische bewegingen onder Russischtalige minderheden een bron van spanning aan de Europese oostgrens. De conflicten in Libië, in een groot aantal zuidelijker gelegen Afrikaanse landen, in Irak en Syrië duren voort en laten zich ook in ons deel van de wereld voelen. We huiveren nog bij de aanslag gisteren in Nice. Eerder waren Parijs, Brussel en Istanboel het toneel van bloedige terreuraanslagen. De stromen vluchtelingen, niet alleen afkomstig uit het Midden-Oosten maar ook uit Afrika, doen denken aan de volksverhuizingen van het eind van de Tweede Wereldoorlog. En wie zich realiseert hoe zeer de politieke instabiliteit op zoveel plekken in de wereld samenhangt met de steeds merkbaarder klimaatverstoring weet: ‘You ain’t seen nothin’ yet.’

Die mondiale onrust treft hier in Europa een verdeelde samenleving. Continue reading Onzekerheid, ongelijkheid en onderwijs