Category Archives: Kunst & cultuur

Ten slotte

Kunst & cultuur, Onderwijs,

Twintig jaar was ik voorzitter van het toezichthoudend bestuur van de Onderwijsstichting St. Michaël. In die hoedanigheid hield ik jaarlijks, meestal aan het eind van het schooljaar, een verhaaltje voor de Algemene PersoneelsVergadering waarin ik probeerde de ontwikkelingen zoals ik ze zag in onderwijsland in een breder perspectief te zetten. En het onderwijs heeft mij daarna niet losgelaten. Alles wat ik er over schreef, is verzameld op: https://chrisvankoppen.nl/category/onderwijs/

Elf jaar werkte ik, in Brabant, voor de culturele sector. Sindsdien schrijf ik over cultuurbeleid, in werkplannen, jaarverslagen, opiniestukken, blogs enz. In een poging ook hier te zoeken naar de maatschappelijke en culturele context waartoe dat beleid zich moet verhouden. Bij elkaar vindt u het op: https://chrisvankoppen.nl/category/kunst-cultuur/

Impulsgelden/2

Brabant, Kunst & cultuur, ,

Impulsgelden/2

Gedeputeerde Staten heeft besloten het impulsgeldenprogramma volgend jaar voort te zetten, maar het beschikbare budget te halveren. Het is een besluit dat voor de sector, zwaar getroffen door de coronacrisis, als een koude douche komt. Het is een besluit dat vooral vragen oproept over de ambities van de provincie op de middellange termijn.

Donderdag 7 mei werd in het Provinciehuis in Den Bosch het nieuwe bestuursakkoord gepresenteerd. ‘Samen, slagvaardig en slim: Ons Brabant.’ Resultaat van onderhandelingen tussen VVD, Forum voor Democratie, CDA en Lokaal Brabant. Cultuur werd in het bestuursakkoord onderdeel van een portefeuille ‘Vrije tijd’. Wil van Pinxteren is als gedeputeerde verantwoordelijk voor die portefeuille. Hij heeft in het bestuursakkoord de opdracht gekregen de provinciale cultuurportefeuille af te bouwen naar ‘het nieuwe normaal’.

Continue reading Impulsgelden/2 →

Cultuur: een Brabantse kernwaarde

Brabant, Kunst & cultuur,

Donderdag 7 mei werd in het Provinciehuis in Den Bosch het nieuwe bestuursakkoord gepresenteerd. ‘Samen, slagvaardig en slim: Ons Brabant.’ Resultaat van onderhandelingen tussen VVD, Forum voor Democratie, CDA en Lokaal Brabant. Cultuur werd in het bestuursakkoord onderdeel van een portefeuille ‘Vrije tijd’. Wil van Pinxteren is als gedeputeerde verantwoordelijk voor die portefeuille. Hij heeft in het bestuursakkoord de opdracht gekregen de provinciale cultuurportefeuille af te bouwen naar ‘het nieuwe normaal’.

Continue reading Cultuur: een Brabantse kernwaarde →

Oogsttijd

Brabant, Kunst & cultuur,

Het komend jaar staat in het teken van de uitwerking van de afspraken in het coalitieakkoord en de voorbereidingen voor de nieuwe cultuurplanperiode. Landelijk wordt de kaart voor het cultureel bestel opnieuw gelegd. In de aanloop daar naartoe heeft de wijze waarop de afgelopen jaren het cultuurbeleid in Brabant invulling heeft gekregen een belangrijke, zo niet sturende rol gespeeld. Dat beleid heeft geleid tot een cultuuraanbod dat in, maar ook buiten Brabant meer werd gezien en gewaardeerd. Het heeft Brabant zichtbaarder gemaakt op de culturele kaart van Nederland. Alles wijst erop dat het zich zal gaan vertalen in een veel grotere bijdrage van het Rijk aan de Brabantse culturele infrastructuur. Met dank aan de regisserende rol die de provincie de afgelopen jaren heeft gespeeld. Met dank ook aan de samenwerking tussen de provincie en de vijf grote steden in de aanloop naar nieuw landelijk cultuurbeleid.

Continue reading Oogsttijd →

Kunst en cultuur in een verdeelde samenleving

Brabant, diversiteit, Kunst & cultuur, Onderwijs, Ongelijkheid



Op 1 juni 2018 fuseerden Kunstbalie en brabants kenniscentrum kunst en cultuur tot de nieuwe organisatie Kunstloc Brabant. Ik ervaar dit als een mooie en logische stap, want de kennis en netwerken van Kunstbalie (amateurkunst, cultuureducatie en community art) en bkkc (professionele kunst) sluiten perfect op elkaar aan. De fusie biedt een uitgelezen kans ze met elkaar te verbinden. Om, het uiteindelijke doel, de dienstverlening aan de culturele sector, de provincie en gemeenten efficiënter, vollediger en flexibeler te maken.
In de loop van het fusieproces is met enige regelmaat aan mij gevraagd: wat drijft je? Ik heb in de loop van de jaren verschillende pogingen gedaan daarover iets samenhangends op papier te zetten. Zo’n vijftien jaar geleden deed ik het voor de uitgeverij waar ik toen werkte, toen er een uitgeefplan voor een ‘mens & maatschappij’-fonds moest komen. Een oud-collega uit die tijd, aan wie ik eerder dit jaar het versie van wat hier volgt liet lezen, herkende er dingen uit en herinnerde mij eraan. Op de havo/vwo-school waar ik al veel te lang toezichthouder ben, houd ik jaarlijks, aan het eind van het schooljaar, een toespraakje waarin ik poog de ontwikkelingen zoals ik ze zie in onderwijsland in een breder perspectief te zetten. Sinds ik in 2010 directeur werd bij bkkc doe ik jaarlijks hetzelfde voor het kunst- en cultuurbeleid. Ik vond en vind het een van de leukste dingen in mijn werk. Als ik dan teruglees wat ik in de loop van de jaren schreef, zie ik geleidelijk een steeds ‘ronder’ verhaal ontstaan. Continue reading Kunst en cultuur in een verdeelde samenleving →

De kracht van verbindende kunst en cultuur

Brabant, Kunst & cultuur



In zijn installatie Guilty Landscapes, waarvan in 2016 vier episodes waren te zien, op festivals in Utrecht, Berlijn, Den Bosch en Eindhoven, thematiseert theatermaker en beeldend kunstenaar Dries Verhoeven onze verhouding tot wat hij ‘de protagonisten van het Acht Uur Journaal’ noemt. Door de continue beschikbaarheid van nieuws op onze laptops, televisies en smartphones zijn we voortdurend getuige van complexe situaties aan de andere kant van de wereld. Dagelijks kunnen we ons ongemakkelijk voelen bij de confrontatie met vermeende armoede en wanhoop. Verhoeven laat zien dat de nieuwscamera niet neutraal is, dat de gefilmden gewild of ongewild worden geframed als slachtoffer, dat de sociaal overbewuste nieuwskijker voordat hij er erg in heeft wordt meegesleurd in een kolk van schuld en schaamte. ‘Je schuldgevoel krijgt een optater door een onverwachte nabijheid’, schreef Annette Embrechts naar aanleiding van de eerste aflevering van Guilty Landscapes in de Volkskrant.(1) Dries Verhoeven confronteert ons met een onrustige wereld. En met wat die onrust met ons doet. Continue reading De kracht van verbindende kunst en cultuur →

Een regisserende provincie

Brabant, Kunst & cultuur



Dit jaar werd het academisch jaar in Leiden geopend door Stefan Collini, hoogleraar intellectuele geschiedenis en Engelse literatuur in Cambridge. Hij publiceerde in 2012 een spraakmakend essay over de rol van de universiteit, What are universities for?, dat dit jaar in Nederlandse vertaling verscheen. Er is, constateert hij, ‘spanning ontstaan tussen intellectuele autonomie en sociale eisen van de samenleving.’ ‘Het is nu eenmaal heel moeilijk tot in de details het maatschappelijk effect te voorspellen van intellectueel onderzoek. We weten uit de geschiedenis dat de echte grote bijdragen aan de samenleving via een omweg kwamen. Toch wil het publiek nu dat onderwijs en onderzoek een direct effect hebben op economische groei en werkgelegenheid. Die doelen zijn zeker de moeite waard, maar ze kunnen niet de enige zijn.’ Het is een waardevolle observatie, ook in de discussie over de waarde van kunst en cultuur. Robbert Dijkgraaf, directeur van het Institute for Advanced Study in Princeton, zei hetzelfde in zijn Paradiso-lezing van 30 augustus, bij de opening van het culturele seizoen: ‘De uiteindelijke impact van een kunstwerk of wetenschappelijke ontdekking is […] zelden direct meetbaar. [..] In de fundamentele rol van blikopener zijn kunst en wetenschap in het diepst publieke zaken. De lange-termijnopbrengsten kunnen niet worden afgeschermd en vloeien uiteindelijk terug naar de hele maatschappij. Ze maken voor iedereen de wereld groter en rijker. Onzichtbaar zetten zij zich af in de haarvaten van het leven. De avant-gardemuziek van vandaag is de reclamedeun van morgen. Een modern schilderij het behang van de toekomst. Dit is de fundamentele paradox: kunst is een publiek goed en vraagt een goed publiek, maar zij kan alleen functioneren door zich naast, boven of onder de alledaagse werkelijkheid te plaatsen. Alleen door afstand van het publiek te nemen, kan een verrijkend perspectief geboden worden.’ Maar, waarschuwt hij: ‘Deze noodzakelijke distantie is niet hetzelfde als een maatschappelijk vacuüm of een afwezige politiek.’ Continue reading Een regisserende provincie →

De nieuwe mens

Geschiedenis, Kunst & cultuur



Of ik Auke van der Woud kende, werd onlangs aan mij gevraagd. Ja, ik ken Auke van der Woud. Althans, ik weet wie hij is: ooit conservator en adjunct-directeur van het Kröller-Müller Museum, later hoogleraar architectuur- en stedenbouwgeschiedenis in Groningen, inmiddels met emeritaat. Hij is de auteur van een fantastisch boek over de ruimtelijke ordening in Nederland in de eerste helft van de negentiende eeuw: Het lege land. Hij promoveerde er in 1987 op. In 2006 verscheen een ‘vervolg’: Een nieuwe wereld. Het ontstaan van het moderne Nederland. Of ik zijn laatste boek kende? Ja, ik had het al gelezen: De nieuwe mens. De culturele revolutie in Nederland rond 1900. De afgelopen zomer heb ik er diverse mensen stukjes uit voorgelezen. Het is een fascinerend boek, dat een interessant licht werpt op veel discussies die we voeren over de toekomst van kunst en cultuur. Continue reading De nieuwe mens →

Proeftuin

Brabant, Kunst & cultuur



Wat zei je ook weer?

hoe het nu verder moet?
tussen ons en de anderen liggen
nog maar enkele woorden braak
maar gisteren duurt nog wel
tot overmorgen

voorlopig ga ik lezen lezen lezen kijk
de lucht klaart al weer op en in de kleine
geheime proeftuin van mijn fantasie
is een heel pril voorjaar in aantocht.

Zo begonnen we 2014, als in dit gedicht van Ellen Warmond: voorzichtig optimistisch. We proefden een verandering van het klimaat waarin we met elkaar spreken over kunst en cultuur. Een positieve verandering, die in de loop van het jaar door zou zetten.
Het depreciërende jargon dat drie jaar geleden werd gebezigd om de bezuinigingen op cultuur te rechtvaardigen is op lokaal niveau nog niet verstild, maar het domineert niet meer. In tegendeel, de gemeenteraadsverkiezingen brachten in veel grote steden coalities die weigerden verder op cultuur te bezuinigen en soms zelfs besloten tot verhoging van de cultuurbegroting. Continue reading Proeftuin →

Afscheid van Brigite van Haaften

Brabant, Kunst & cultuur



Vrijdag 5 juni nemen we in het Brabantse Provinciehuis afscheid van Brigite van Haaften. Het is de uitkomst van de coalitiebesprekingen waarbij het CDA, bij de onderhandelingen vertegenwoordigd door lijsttrekker Marianne van der Sloot en Brigites collega in het college van GS Ruud van Heugten, zich op een verrassende wijze buitenspel liet zetten. In een nabeschouwing vroeg een journalist van het Brabants Dagblad zich af of het CDA niet beter Brigite aan de onderhandelingstafel had kunnen zetten.
Continue reading Afscheid van Brigite van Haaften →